GD&T là viết tắt của “Geometric Dimensioning and Tolerancing” (Kỹ thuật kích thước và dung sai hình học). Đây là một hệ thống tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi trong kỹ thuật cơ khí và thiết kế sản phẩm để xác định và điều chỉnh các kích thước và dung sai của các bộ phận và các bộ phận con của một sản phẩm.

Mục tiêu chính của GD&T là đảm bảo tính chính xác, rõ ràng và dễ hiểu trong cách định nghĩa kích thước và dung sai, giúp tối ưu hóa chất lượng và hiệu suất của sản phẩm. Điều này được thực hiện thông qua cách sử dụng các ký hiệu, ký tự và biểu đồ đặc biệt trong bản vẽ kỹ thuật. Dưới đây là một số cơ bản về GD&T:

1. Ký hiệu GD&T: GD&T sử dụng các ký hiệu đặc biệt để mô tả kích thước và dung sai. Các ký hiệu chính bao gồm các yếu tố sau:

– Symbol kích thước: Được sử dụng để chỉ rõ kích thước của một chi tiết cụ thể.

– Symbol dung sai: Được sử dụng để chỉ rõ phạm vi dung sai cho một kích thước cụ thể.

– Symbol hình dạng: Được sử dụng để chỉ rõ các yêu cầu hình dạng, chẳng hạn như phẳng, tròn, thẳng, v.v.

– Symbol hiện trạng bề mặt: Được sử dụng để chỉ rõ yêu cầu về bề mặt của chi tiết, chẳng hạn như mịn, gờ, v.v.

2. Đặc tính hình học: GD&T tập trung vào đặc tính hình học của các bộ phận, như thước thẳng, mặt phẳng, trục, vòng tròn, v.v. Thay vì chỉ sử dụng kích thước tuyệt đối, như trong kỹ thuật truyền thống, GD&T cho phép sử dụng dung sai hình học để xác định phạm vi cho các đặc tính này.

3. Phạm vi dung sai: GD&T cho phép xác định phạm vi dung sai cho các kích thước và đặc tính. Các phạm vi dung sai này cho phép thiết kế chi tiết và sản phẩm có một số độ lệch chấp nhận được trong quá trình sản xuất, trong khi vẫn đảm bảo tính chính xác và tương thích.

4. Tích hợp với bản vẽ kỹ thuật: GD&T thường được sử dụng kết hợp với bản vẽ kỹ thuật, nơi các yêu cầu về kích thước và dung sai được ghi chép chi tiết và rõ ràng.

5. Ứng dụng trong sản xuất và kiểm tra: GD&T không chỉ dùng trong thiết kế sản phẩm, mà còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất và kiểm tra chất lượng. Nó giúp đảm bảo rằng các bộ phận được chế tạo và kiểm tra theo cách đảm bảo chất lượng và hiệu suất tốt nhất.

Tóm lại, GD&T là một phương pháp tiêu chuẩn và hiệu quả để mô tả và kiểm soát kích thước và dung sai trong thiết kế và sản xuất. Nó giúp cải thiện tính chính xác, đồng nhất và khả năng tương thích của sản phẩm, giúp giảm thiểu sai số trong quá trình sản xuất và đảm bảo chất lượng cuối cùng của sản phẩm.